Упершыню буйная выстава актуальнага беларускага мастацтва праходзіць у Менску

У Менску адчыніўся «беларускі павільён 53-яй Вэнэцыянскай Біенале». Разам з канстатацыяй таго, што Беларусь зноў ня трапіла ў лік 77 краін, якія адчыняць арт-павільёны ў Вэнэцыі, арганізатары выставы спрабуюць правесьці маштабную прэзэнтацыю сучаснага беларускага мастацтва хаця б на радзіме і зрабіць яго менш маргінальным. Сярод «прэзэнтатараў» — трыццатка беларускіх мастакоў, скульптараў і фатографаў на чале з Цэсьлерам, Клінавым і Кірюшчанка.

Культурна-візуальнае жыцьцё Менска закіпала. Замест адной зачыненай «Падземкі» на сьвет пагражалі зьявіцца адразу цэлых дзьве. Аднак замест гэтага зачынілі яшчэ і галерэю «Нова». Кропка зьмены агрэгатных станаў была пройдзеная ў сераду, 3 чэрвеня, калі адразу тры выставы вынырнулі на наш пустэльны ляндшафцік.

«Як так можна: адразу тры выставы ў адзін дзень?» — бурчэла неспакушаная менская публіка. І дарэмна. Можна было забегчы спачатку на адкрыцьцё «Дызайн-фармат», там жа патусавацца на «Фотафоруме» і пасьля падняцца на паверх вышэй у «БелЭКСПА» на «біенале», дзе ў тленных роздумах пра ня вечнасьць стандартнага новага брадзіць па скомканых як бабуліна пюрэ завулках выставы «сучаснага мастацтва» і чуць, чуць гэтыя воклічы «о, усё тое ж самае!» Пасьля выбегчы нарэшце з палону завулкаў актуальнага насустрач шчасьлівым і юным тварам выставы «Маладое ПРЭС фота Беларусі».

Біенале ў Вэнэцыі — самае вядомае ў сьвеце біенале мастацтваў. І беларусаў чарговы раз Там няма. «Там» — зь вялікай, бо гэта амаль як Мекка і Дразды ўсяго існага для сьвету мастацтва. І мы па-за сьветам. Габон Там, а мы вось тУТ. Але трэба спачатку, каб сучаснае мастацтва прызналі хаця б на радзіме. Чаго і дабіваюцца куратарка «беларускага павільёну» Лізавета Міхальчук і яго каардынатар Руслан Вашкевіч.

«Наша мэта — падтрымаць беларускіх мастакоў, бо сучаснае беларускае мастацтва ня ёсьць прыярытэт палітыкі дзяржавы, — кажа Лізавета Міхальчук. — Таксама мы жадалі даць магчымасьць беларускай публіцы пазнаёміцца з творчасьцю нашых мастакоў і пабачыць тое, што амаль ніколі не выстаўлялася ў музэях ці галерэях Менску і Беларусі».

Па словах спадарыні Міхальчук, сучаснае мастацтва ў Беларусі маргінальнае і пужае ня толькі чыноўнікаў, але і простых беларусаў:

«Дзяржава ўвогуле не турбуецца наконт актуальнага мастацтва ў Беларусі. Яно вельмі спэцыфічнае, бо яго цяжка заўважыць, яно вельмі маргінальнае. Ёсьць шмат мастакоў, якія не паказваюць свае работы. Гэта нешта правакацыйнае, тое, што не ўваходзіць у нейкія стабільныя катэгорыі мастацтва клясычнага, таму для большасьці беларусаў гэта нешта праблематычнае».

У рамках выставы 5 чэрвеня пройдзе паказ фільмаў пра сучаснае мастацтва, а таксама некалькі лекцый на тую ж тэму. Бясплатна трапіць на выставу можна да 6 чэрвеня ўлучна.

«Трэба, каб людзі зразумелі, што актуальнае мастацтва ў нас ёсьць, яно вельмі-вельмі кляснае, і знаходзіцца на сусьветным узроўні і вартае прызнаньня ў нас», — дадае спадарыня Міхальчук.

Але ўсё ж да Вены далёка, галерэі Нью-Ёрку ўвогуле як мара. А сэрца хоча пернікаў, хоча руху, і вялікіх белых заляў з маленькімі і буйнымі, экспрэсіўнымі і цяжка тлумачальнымі экспанатамі, якія прынята называць творамі сучаснага мастацтва. Застаецца спадзявацца, што з-пад руінаў замшэлай традыцыі ў Беларусі так ці інакш прарасьце новае і здатнае, няхай і бязглуздае ў адпаведнасьці з часам, беларускае галерэйнае жыцьцё.