Сёньня - Міжнародны дзень карэнных народаў сьвету

Звыш 350 мільёнаў чалавек прадстаўляюць карэнныя народы, большасьць зь іх сутыкаецца з праблемамі: парушэньнем правоў чалавека і культурніцкіх правоў, дыскрымінацыяй, беднасьцю, а галоўнае - з пагрозай зьнікненьня іхніх культур і моваў.

Сёньня – Міжнародны дзень карэнных народаў сьвету. Сьвята было прызначана на гэты дзень 23 сьнежня 1994 па рашэньню Генэральнай Асамблеі ААН. Менавіта 9 жніўня 1992 адбылося першае паседжаньне працоўнай групы па карэнных народах сьвету.

Ля 350 мільёнаў чалавек з больш чым 70 краінаў сьвету належаць да карэнных народаў. Яны прадстаўляюць звыш 5000 моваў і культур. Сёньня многія зь іх жывуць на пэрыфэрыі грамадзтва і пазбаўлены асноўных правоў чалавека, у прыватнасьці – культурніцкіх правоў.

Як сьцьвярджаецца ў Дасьледваньні па праблемах дыскрымінацыі карэнных народаў (Study of the Problem of Discrimination Against Indigenous Populations, J. M. Cobo, United Nations Special Rapporteur (1987):

«Вельмі істотна ўсьведамляць глыбокую духоўную сувязь карэнных народаў і іх зямлі як аснову іхняга існаваньня, іх традыцый, звычаяў, культуры. Іхняя зямля – гэта не тавар, які можна набыць, а блага, якім трэба свабодна карыстацца.»

ААН, і ў прыватнасьці – ЮНЭСКА, адыгрывае ключавую ролю ў вырашэньні праблемаў - такіх як правы чалавека, навакольле, разьвіцьцё, адукацыя, ахова здароўя, зь якімі сутыкаюцца карэнныя народы сьвету.

Генэральны дырэктар ЮНЭСКА Каіціра Мацуура (Koïchiro Matsuura) адзначыў, што «кожны з нас мае чым падзяліцца зь іншымі, і мы мусім прыслухоўвацца да карэнных народаў, да іх аўтэнтычнага бачаньня цывілізацыі, якое ляжыць між традыцыяй і сучаснасьцю».

У сьвеце, які імкліва рушыцца да глябалізацыі, што паглынае самабытнасьць і непаўторнасьць людзей, якія праз тысячагодзьдзі пранесьлі веды і мудрасьць сваёй зямлі, жыцьцёва неабходна надзяляць як мага болей увагі правам і праблемам карэнных народаў.

9 жніўня – дзень тых, для каго культурніцкая разнастайнасьць і павага да іншых зьяўляюцца першаснай умовай устойлівага разьвіцьця.

Фота з Trentarthur.info