generation.by

Далучыцца Увайсьці

Я плакаў, бо нічога для заўтра не зрабіў

Нядаўна пераглядзеў кіно «Гостья из будущего» і там такі цяжкі фінал. Яна расказвае ўсім, хто кім будзе, і ўрэшце гаворыць: «А я — у будучыню», ды ідзе на святло, але дзверы зачыняюцца і ўсё: вось быццам там добра, але ты туды не трапіш. А яшчэ песня да гэтага фільму на мяне моцна ўздзейнічала ў дзяцінстве «А что сегодня для завтра сделал я». Гэтыя словы так краналі, вось што я, дзесяцігадовы хлопец, зрабіў для заўтра, я плакаў, бо нічога для заўтра не зрабіў. 

Перамогі на дахах будынкаў

У дзяцінстве я баяўся вышыні і залазіў на дахі будынкаў, стаяў і перамагаў страх. А потым піва папіць, пакурыць на даху класна ж было. А цяпер паўсюль кодавыя замкі і наверсе таксама, таму асабліва не палазіш.  

Энтамолаг і касмабіолаг

Прачытаўшы кніжку «Неверагодныя прыгоды Карыка і Валі» пра дзетак, якія зменшыліся ў памерах і вандравалі, мне захацелася стаць энтамолагам. Калі ты чытаеш фэнтазі, то хочацца абраць такую прафесію, якой няма, напрыклад, касмабіолаг. Але ж гэта нерэальна.

«Чалавек і закон»

Калі пасталеў, захацелася быць юрыстам, заўсёды рваўся на алімпіяды па правазнаўстве. Было вельмі цікава. А яшчэ ў дзеда майго на вёсцы былі часопісы «Чалавек і закон», і я там чытаў юрыдычныя задачкі.

Адзін мой сябар хацеў стаць акторам, а выйшла акурат наадварот: я актор, а ён юрыст. Я проста потым падумаў, ну стану я юрыстам і якое маё самае вялікае дасягненне будзе? Міністр юстыцыі Рэспублікі Беларусь? І што? Неяк нецікава. Перспектыва мяне не натхняла.

Хто чым хворы

На ўступных іспытах у Акадэмію задумаў праспяваць «Хмуриться не надо, Лада», бо спяваў яе ў школе. Пачынаю, а яны кажуць: «Ты іншую мелодыю спяваеш». Карацей, касячыў я моцна там. У апошнім туры ўсіх выпускаюць на сцэну, уключаюць музыку і ўсе пачынаюць рухацца, як хто можа. Ну гэта канешне смешна, хто чым хворы, бачныя ўсе вылузванні.

Усіх напаілі і самі нахандохаліся

Быў 301 паказ спектаклю «Камедыя», і нас першакурснікаў запрасілі. Мы пераапрануліся ў яўрэяў і ў антракце разлівалі сапраўдны самагон і раздавалі сала з хлебам. Мы, маладыя першакі там усіх напаілі і самі нахандохаліся.

Оптам у Купалаўскі 

Пасля першага курса паступіў у ВГИК, год там правучыўся, але вярнуўся ў Акадэмію. Тая самая гісторыя была, у мяне былі думкі: Ну што ты хочаш тут? Грошы ці ролі? У мяне ўсё тут засталося, сэрца засталося. Ва ВГИКе нейкае раздзяўбайства было, усе прагульвалі. У Акадэміі, калі быў «Танец», то ўсе прыходзілі абавязкова. Вярнуўся ў Акадэмію і скончыў яе. Вучыўся на курсе, з якога адразу ў Купалаўскі ўзялі 6 чалавек, оптам. 

Я жывы — значыць магчыма зарабіць тут на творчасці

Паўсюль адныя і тыя ж праблемы. Мы вось, калі адыгралі спектакль «Офіс», акторы Маскоўскага тэатра імя Пушкіна (у іх таксама ідзе гэтая п’еса) прыйшлі да нас і сказалі: «Сёння мы ўбачылі „Офіс“, бо тое што ў нас ідзе...».

Паўсюль ёсць праблемы. Гэта не так, што ты прыехаў у Маскву ці некуды ў Еўропу — і там адразу куча сучасных авангардных спектакляў на кожным кроку. Тут можна ўсё зрабіць, тут увогуле неаранае поле. Калі тут з’явіцца нешта крутое, фільм, напрыклад, гэта ўсе адразу заўважаць, ён хутка стане культавым. А там недзе, каб прабіцца, не ведаю, якія намаганні трэба прыкласці. Тут сваё, адчуваецца нейкая дапамога, сіла. Мая працоўная ўжо 12 гадоў ляжыць у Купалаўскім і нідзе не па спецыяльнасці не падпрацоўваю. Я жывы — значыць магчыма зарабіць тут на творчасці. 

Спектакль за 12 начэй

Мы неяк ставілі спектакль «Дванаццатая ноч», і ўдзень рэпетаваць не было часу, бо ўсе занятыя ў розных тэатрах. Таму рэпетавалі па начах. І нехта падлічыў, што мы акурат за 12 начэй яго і паставілі. Калі ігралі прэм’еру, то не ведалі, якая сцэна за якой. Гэта быў першы прагон. Але тое, як народ успрымаў, было неверагодна.

Думаеш, што зараз будзе класна, а нічога не атрымліваецца

У школе мне падабалася быць у тэатральным класе. Калі нешта падабаецца і ты разумееш, што гэта тваё, але і яно можа не атрымлівацца. Аднойчы зрабіў класна — зала смяецца, усё супер. І наступным разам прыходзіш і думаеш, што зараз будзе класна, а нічога не атрымліваецца. Можа мы таму і вучымся ў Акадэміі, каб неяк гэта натхненне свядома рыхтаваць.

Калі былі студэнтамі, мы вельмі баяліся выходзіць на сцэну. Страх перад сцэнай і нежаданне спрабаваць — гэта першае, ад чаго трэба пазбаўляцца, што трэба адразу ў сабе закрэсліць. Зараз прыходзіць усведамленне, што нават калі граеш цяжкую ролю, трэба абавязкова трымаць сябе ў руках. Ёсць такі актор Мікалай Чаркасаў, які казаў, што творчасць магчымая толькі ў спакойным і радасным стане духа. Тады выходзіць на сцэну чалавек, а не нейкая істота, якая выконвае загады рэжысёра.

Ешце зямлю, можна дома ўсё якасна зрабіць

З музыкай у нас усё добра. Мне падаецца, усё развіваецца ў добрым кірунку. А людзі, якія кажуць, маўляў, ай ну гэтыя беларусы, дык яны проста не ведаюць і не шукаюць. А яшчэ кажуць: «Ай, трэба дзве-тры тысячы, каб зрабіць песню». Ды ешце зямлю, можна дома ўсё якасна зрабіць. І робяць. І я ганаруся нашымі музыкамі, яны даюць усім пад хвост. 

«Сяду ў зэдлік, зраблю капучына і мяне папрэ»

Крыніца натхнення — алкаголь, чарачку падняў і песня гатовая :)) Калі сур’ёзна, то праца натхняе. Часам на сцэне ў спектаклі ёсць моманты, калі твая роля проста сядзець, а каб не проста сядзець, песню круціш у галаве.

Я тут нядаўна чытаў правілы жыцця пісьменнікаў, і яны там праз адзін кажуць, што, каб пісаць, трэба пісаць. Не трэба да гэтага неяк рыхтавацца, маўляў, мне патрэбны вось тыдзень на вёсцы, я сяду ў зэдлік, зраблю капучына — і мяне папрэ. Там ніхера не папрэ, праца табе дасць натхненне. Гэтыя таленавітыя людзі, якія кажуць, нібы я зараз не магу, мне трэба вынасіць нешта. Часцяком гэта проста лянота і нежаданне працаваць. Трэба ўвесь час пісаць.

Цвярозыя і беларускамоўныя

Калі ездзілі ў Францыю са спектаклем «Вяселле», у пераездах са Змітром мы вырашылі не піць, а нешта ствараць. І вось 8 гадзін у дарозе, а мы кажам: «Вы п’еце, а мы ні-ні», ды пішам у нататнікі нейкія вершы. Там мы прыдумалі амаль усю беларускамоўную праграму. 

Пахлопаю, людзі ж працавалі

Спектакль «Вяселле» у нас праходзіць шмат больш стрымана, чым у Маскве ці Францыі. У Гішпаніі там наогул на вушах стаяць. Але ў нашых ёсць такая рыса, вось мне спектакль не спадабаўся, але я ўстану і пахлопаю, людзі ж працавалі. Ці, напрыклад, знаёмая пытала ў менчукоў, як ім вуліца Карла Маркса. А яны кажуць: «А што вам сказаць? Я скажу, як трэба». Але ўсё ж такі чулы народ, хоць і без веры ў сябе. 

Калі табе спадабалася, трэба падысці і аддаць гэту энергію

Калі гралі спектакль на малой сцэне ў КЗ «Мінск», потым мы хутка пераапраналіся і ішлі ў метро. Часта там сустракалі гледачоў, некаторыя падыходзілі і дзякавалі. Але не ўсялякі скажа «Дзякуй», нехта пасаромеецца і падумае, што не варта казаць. Калі табе спадабалася, трэба падыйсці і аддаць гэту энергію. Часу ж жыць мала. Потым шкадаваць будзем.

«Дайте жалобную книгу!»

А вось аднойчы падыходзіць жанчына ў Купалаўскім і кажа: «Дайте жалобную книгу! Я хочу написать, что актёров не слышно» — «А кого не слышно?» — «Что?». 

Жывая легенда ў аўтобусе

Калі мы былі ў Францыі на гастролях, з намі ў аўтобусе сядзеў народны артыст Генадзь Аўсяннікаў і ён проста пачынаў чытаць. І мы едзем і разумеем, што едзем побач з легендай, не проста з помнікам, а з жывой легендай. Чытаў і беларускія вершы, і Маякоўскага, Чэхава. Рускія артысты яшчэ побач сядзелі, усе сцішыліся і слухалі. 

Сучасныя-сучасныя спектаклі, з якіх ажно капае гэтая сучаснасць

Часцяком наш тэатр у нейкай паралельнай рэальнасці жыве. Чаму вось «Офіс», напрыклад, стрэліў — бо там адчуваецца сучаснасць. Але я не вельмi люблю такiя ўжо сучасныя-cучасныя спектаклi, з якiх ажно капае гэтая сучаснасць.

Ёсць такія людзі, якія вельмі любяць эстэцкае мастацтва, авангард. Мне падаецца, яны часта сябе абмяжоўваюць. Я вось, напрыклад, у дарослым узросце паглядзеў фільм «Афоня». «Фу, савок!» — скажаце вы. Але гэта такое класнае кіно, вельмі чалавечы, вельмі цёплы фільм. Вось каб да той сучаснасцi яшчэ гэтую цеплыню.

Яшчэ праблема ў тым, што мы шукаем ідэальны спектакль альбо ідэальны гурт. Каб ён з’явіўся і ўсе сказалі: «Ваў, крута!» І мы прапускаем вельмі шмат спектакляў і музыкі, якія проста добрыя. Мы вельмі крытычна да свайго ставімся, і шукаем, каб было ну ўсё-усё добра, каб можна было схіліць галаву і сказаць «Маладзец!!».

Хай будуць і андэграўндныя спектаклі і мадэрновыя, дзе нічога не будзе зразумела, хай будзе шмат, многа і ўсяго. Вось, магчыма, і ў Купалаўскім з’явіцца эксперыментальная сцэна. 

Нейкая шыза

Усё акторы заўсёды стогнуць на кастынгах, так гэта ўсё непаважліва. Ты стаіш як нейкі зняволены з нейкім нумарам. «Прывітанне, мяне завуць Міхась, я працую ў такім-та месцы, граю такія ролі». Потым кажуць: «Дайце эмоцыі, радасць, захапленне». Нейкая шыза. Табе даюць сурвэтку і кажуць: «Уявіце, што гэта гамбургер і вы хочаце яго з’есці». Нейкая лухта, я ж не буду глядзець на гамбургер быццам бы я гляджу на дзяўчыну нейкую. Але ж гэта магчымасць зарабіць. Вось нядаўна зняўся ў серыяле, граў інтэрна, які потым становіцца хірургам. У мяне там інтрыжка з доктаркай. Увосень можа выйдзе.

Адваротны бок хамства

У нас у крамах цётачкі да цябе ставяцца як да сына альбо пляменніка. І можа гэта не па-еўрапейску, але так па-свойску. І яны могуць сказаць: «Што ты гэта бярэш?! Вазьмі лепей вось гэта». І мне гэта падабаецца. Калі хамяць, дык вядома што ёсць і адваротны бок. Але самая адмоўная рыса ў беларусаў — гэта недавер да самога сябе. Патрэбны нейкі аўтарытэт, які б сказаў, што гэта добра. Вялікая непавага да свайго, недавер. 

Ігралі за ежу

Ili-ili сабралося яшчэ ў Акадэміі. Ігралі і спявалі за ежу. Але ў сэнсе не нам давалі ежу, а мы прастаўляліся, каб сябры прыйшлі на канцэрт. Нашаму выкладчыку далі памяшканне ў сутарэннях, яно было па пояс завалена нейкімі рэчамі, і там яшчэ былі краты. Мы пяць гадзін часу ўбілі на тое, каб распілаваць гэтыя краты, павыцягваць рэчы і зрабіць рэп-кропку. Пабрынчалі мы там троху, пагрукаталі, але неяк не склаліся зоркі.

Польскі фан-клуб

Мы паехалі на Басовішча і адразу заснавалі там фан-клуб :) Прыехалі, 6 гадзін, нейкая польская тусоўка, там Войцек такі быў, пакаштавалі польскага самагона, раніца, сонца ўстае. Кажам: «У нас выступ а пятай, прыходзьце, бо нікога не будзе». Мы выступаем, сядзіць чалавек 20, самы пачатак фестывалю, нікога няма. Потым прыходзіць Войцех з братвой, чалавек 10, а там сонца, пустая пляцоўка і яны пачынаюць там слэміцца. Крычалку па-польску пра нас прыдумалі. Мы спачатку не разумелі, але яны нам растлумачылі, што гэта добрае, нешта кшталту «Грайце, Ілі-Ілі».

«На каго пойдзеш? На Зуёў!» 

Зараз таксама ў мяне ёсць праект «Зуі», першы альбом будзе рускамоўным, а вось другі — беларускамоўным, і ўжо ёсць дакладнае адчуванне. Гады паўтары таму пачалі стварацца песні. Іх пішу я, жонка рэдагуе. Ёсць песні, якія ствараюцца вельмі хутка, «бах і ўсё!», жонка пайшла за хлебам, вяртаецца, а я кажу: «Ёсць песня». Год таму быў канцэрт у Лямора, і адзін наш сябра кажа: «Назавіцеся Зуі» — «А чаму? Зуі?» — «Ну нармальная назва. На каго пойдзеш? На Зуёў!» Але паколькі ў гурце не толькі мы з жонкай, таму наконт назвы яшчэ ёсць ваганні.

Якое жыццё — такая і творчасць

Выкарыстоўванне беларускай мовы ў творчасці —  гэта натуральны стан рэчаў для нас, гэта ж не першы досвед. Якое жыццё — такая і творчасць. Я збольшага ў жыцці рускамоўны, але ёсць сябры, з якімі размаўляю па-беларуску і дзіцёнка вучу казаць больш «тата», чым «папа». І далей будзе нейкае балансаванне, двухмоўе. Але неяк з беларускай нам шчасціць. Калі мы нешта на ёй робім, яно большы водгук атрымлівае. І банальныя рэчы, штампы выглядаюць не папсова, а міла па-беларуску.

«Міша, мне сорамна, я забыла рускую мову»

Узгадваю свайго дзеда, які быў настаўнікам гісторыі і дырэктарам школы ў вёсцы Пруды. Аднойчы я яму званю і кажу: «Дедушка, привет!», ён: «Не чую», я гучней: «Дедушка, привет!» — «Не чую», яшчэ раз кажу: «Дедушка, привет!». А ён мне: «Французы на якой мове размаўляюць?» — «На французскай» — «А немцы?» — «На нямецкай» — «Дык чаму ж ты беларускі хлопец тады?». Ён на вёсцы размаўляў па-беларуску, а мая бабуля, настаўніца рускай мовы, зараз з жалем кажа: «Міша, мне сорамна, я забыла рускую мову. Я ўжо не ўсё помню, як сказаць па-руску». 

Калі будзеш шукаць, чым адрозніваешся, станеш банальным

З людзьмі адбываецца адно і тое. Тыя ж нейкiя траумы, каханне па кожным праехалася, амаль тое самае. Людзі розныя, але адбываецца з імі амаль аднолькавыя рэчы, сталенне, расчараванне. І са мной так. Калі ўсе спрабуюць вылузвацца, тады ўсе будуць падобныя. Калі ты будзеш шукаць, чым ты адрозніваешся, падаецца, наадварот станеш банальным. 

Фоткі з Фэйсбука

Столькі часу ў жыцці, да халеры. Можна за гадзіну прыдумаць песню, у метро нават. Зрэпетаваць трэба не шмат часу. Запісацца таксама знойдзеш хвілінку, ну не пасядзіш у нэце, не пратупіш у Фэйсбуку дзве гадзіны, гледзячы фоткі. Хочацца працаваць, у сэнсе нешта зрабіць, бо час мінае, ты не ўспомніш гэтыя здымкі з Фэйсбука ці гэтыя нейкія вечарыны, якія ўсе на адзін твар ці як ты сядзеў, піў піва і глядзеў КВН.

• Гурт «Дзецідзяцей» прыпыняе сваё існаваньне

Follow @generationby