Андрэй Курэйчык: «Больш за ўсё яны баяцца грамадзкага меркаваньня»
Учора ў Галерэі сучаснага беларускага мастацтва «Ў» праходзіла сустрэча з аўтарам сцэнару і крэатыўным прадусарам фільма «Вышэй за Неба» Андрэем Курэйчыкам, які разважаў на сур'ёзную тэму «Праблематыка вытворчасьці незалежнага кіно ў Беларусі на прыкладзе праекта "Выше неба": творчы працэс, вытворчасьць, прадусаваньне, прасоўваньне». А таксама паказваў кліп Вінсэнта і той самы фільм.
Што адбылося з самім фільмам?
Тым, хто сачыў за інфармацыяй, вядома, што зараз разьвіваецца канфлікт паміж замоўцамі фільму і творчай аўтарскай групай фільму.
«Аўтары жадаюць мець тое кіно, якое мы абяцалі гледачам, кіно без цэнзуры, якое мае пад сабой ясную, выразную канцэпцыю. Мы яе цяпер адстойваем. Гэта ня вельмі зразумела тым службоўцам ААН, якія кіруюць гэтым праектам. Але ў нас ёсьць выразная пазыцыя: калі мы кажам пра кіно як пра арт-прадукт, то вельмі небясьпечна падладжваць яго пад нечыя інтарэсы. Зараз цяжка вызначыць, хто правы, хто вінаваты», — тлумачыў Курэйчык.
Андрэй Курэйчык ня толькі распавядаў, але і паказваў: кліп Vinsenta на песьню «Ні кроку назад», якая стала саўндтрэкам да фільму «Вышэй за неба», а таксама і сам фільм. Убачанае абяцае стаць сапраўднай выбухоўкай у беларускім кіно. Кіно вельмі цяжкое, аўтары дазволілі сабе разнастайныя экспэрымэнты, «бо гэта кіно не зьяўляецца камэрцыйным прадуктам, на якім зьбіраюцца зарабляць грошы».
Галоўнае пытаньне, якое стаяла перад Курэйчыкам-лектарам, гэта вырашыць:
Што ёсьць незалежнае кіно?
Тэрмін вельмі незразумелы. Звычайна такім лічыцца кіно, якое робіцца безь дзяржаўнага ўдзелу і не залежыць ад дзяржаўнай улады, якая яго спансуе і адпаведна патрабуе ідэалягічнай аддачы. Ці іншае разуменьне — гэта незалежнасьць ад кампаній-гігантаў, якія дыктуюць правілы рынкавай эканомікі для іншых меншых кампаній. Андрэю Курэйчыку не падабаецца ні першае, ні другое меркаваньне. На яго погляд :
«Незалежнае кіно — гэта кіно, у якім аўтары незалежныя пры стварэньні сваёй творчай канцэпцыі, калі нічога вонкавае на іх ня цісьне і яны спакойна рэалізоўваюць сваю творчую свабоду. Гэта датычыцца ўсёй групы, усіх актораў. Вось гэтае нежаданьне быць клішаванымі, нежаданьне падначальвацца нейкім правілам, якія не маюць дачыненьня да мастацтва і ёсьць незалежнае кіно. Нам хацелася ламаць клішэ, нам хацелася памыляцца, але ж памыляцца сумленна».
Давайце толькі «без танных гробаных беларускіх буслоў!» — Адрэй Курэйчык і рэжысэр-пастаноўшчык Дзьмітрый Марынін пра сытуацыю зь фільмам на прэзэнтацыі кліпа Vinsenta днём раней у клюбе «Re:public».
Пра здымкі фільма
Фільм пачалі рабіць зь мінулага траўня. Яго вельмі доўга пісалі, вялася неймаверная падрыхтоўка, на працягу працэсу здымак заўсёды сустракаліся з праблемамі, якія прыходзілася вырашаць. Але ж каманда гэта зрабіла і па словах Курэйчыка, застаўся самы вясёлы этап: як жа яго запусьціць.
«Гэта, канешне, хуліганства, але ж мы вырашылі пайсьці на гэта. Ніхто іншы зараз ня зможа падняць такія актуальныя праблемы».
«Як вядома ў Беларусі заўсёды былі праблемы зь незалежным кіно, бо на такое кіно складана знайсьці грошы. Амаль увесь час Беларусь жыла фактычна без незалежнага мастацкага кіно. Нам жа пашансавала. Зусім іншая арганізацыя, якая называецца "Глябальны фонд па барацьбе са СНІДам" вылучыла грошы. [Сэрыял здымаецца Праграмай разьвіцьця ААН у супрацоўніцтве зь Міністэрствам аховы здароўя Беларусі на сродкі Глябальнага фонду для барацьбы са СНІДам, сухотамі і малярыяй.] Калі мяне запрасілі, першае, аб чым мы дамовіліся, гэта тое, што мы зьбіраем каманду і робім аўтарскае кіно, якое ня будзе залежыць ад палітыкі, ад ідэалёгіі і іншых чыньнікаў, якія зьнішчаюць мастацтва. Гэта была ўмова, на якую тады пайшлі. Мы так і зьнялі».
Саўндтрэкі
«Саундтрэкі напісаныя гуртом Akute, але ж ёсьць і музыканты, якія ня вельмі любімыя нашымі афіцыёзнымі каналамі».
Акторы
«Набор быў даволі дзіўны. Актораў сапраўды шукалі, мы ня бралі толькі тых, хто зь Інстытута Культуры. У нас быў сапраўды вялікі кастынг. Тут ёсьць як тыя людзі, якія маюць вялікі акторскі досьвед, так і тыя, для каго гэта дэбют».
Героі сэрыяла будуць размаўляць і па-беларуску, і па-расейску. Паводле аўтараў, такі прыём «упершыню выкарыстаны» ў сэрыяле, каб максымальна наблізіць фільм да беларускіх рэалій.
У Выніку…
«У выніку атрымалася драма.
Мы маем кіно, але вельмі цяжка зразумець, ці выйдзе яно на тэлебачаньне ці кінапракат».
На пытаньне Generation.by:
«Што патрабуецца ад зацікаўленай грамадзкасьці, каб фільм усё ж такі выйшаў?» — мы пачулі даволі аптымістычны адказ:
«Патрэбна толькі адно — Інтарэс. Калі вы разумееце, што дзесьці ў прыродзе існуе кіно пра Вас, кіно, якое адлюстроўвае Вашы інтарэсы, якое для Вас зьяўляецца ўнутрана істотным і гэта адчуваецца, то паверце мне, нават гэтыя непрабіўныя людзі, якія там сядзяць, яна гэта адчуюць. Бо больш за ўсё яны баяцца грамадзкага меркаваньня».