Антрапалёгія IQ48 аб беларускім пакаленьні Y

Гурт IQ48 займае асобнае месца на беларускай сцэне. Ён дастаткова сталы, каб памятаць даўнія клюбы Менску, на месцы якіх была адкрытая і зачыненая ўжо не адна забаўляльная ўстанова. З выхадам новага альбому гурта HMR стала зразумела, што стыль IQ48 эвалюцыянуе са сталеньнем музыкаў, і цяпер уяўляе сабой нешта вельмі характэрнае. Пры гэтым сам шлях такога сталеньня цалкам адлюстроўвае беларускія рэаліі і пытаньні, што паўстаюць перад любым дастаткова «здаровым лосем» у росквіце сілаў.

У невялікім бары за домам ураду ў Менску IQ48 у кампаніі флегматычных Rahis завяршае музычны сэзон. Месяц таму гурт выдаў трэці ў сваёй 11-гадовай кар’еры альбом HMR, назоў яго, па словах музыкаў, адсылае да настальгічнага пачатку дзевяностых. Вядоўца імкнецца разыграць дыскі, задаючы публіцы бязглуздыя пытаньні кшталту «а чаму наш канцэрт завецца «Чатыры літры малака?». Не атрымаўшы правільных адказаў, дыскі сыходзяць са сцэны разам зь вядоўцам, што адлюстроўвае першае і, мабыць галоўнае адрозьненьне тых самых настальгічных дзевяностых ад гіпэрлічбавых дзесятых: дыскі тут прадаюцца адзінае што калекцыянэрам, старэйшым дзядзькам дзеля падтрыманьня іх мілай настальгіі ды няўдачлівым кіроўцам, якія яшчэ не займелі сучаснай магнітолы. Пакаленьне ж сацыяльных сетак здабывае запісы там, дзе і праводзіць асноўнае жыцьцё: ва ўтульных кантакціках і іншых інтэрнэтах.

Дзесьці болей філасофскія, а недзе наадварот выбуховыя кампазыцыі перамяжоўваюцца з ранейшымі лягчэйшымі і жывейшымі. Бачна, IQ48 сталі дарослымі, але плата гэтай даросласьці — ціноўская шчырасьць і адвязнасьць. Зрэшты, лідэр гурту Саня Ракавец застаецца ўсё такім жа «растапыраным» і хуліганістым, чаму не перашкодзіла нават вялікая «паломка» стапы, ад якой вакаліст адыходзіў болей за паўгады, карыстаючыся часовай маларухомасьцю і запісваючы новы альбом у студыі пад Менскам. У любым выпадку, троху больш сур’ёзныя аранжыроўкі кампазыцый альбому і яшчэ болей надзённыя тэксты выдаюць сапраўдны стан рэчаў.

Музыка IQ48 — гэта як журналістыка. Хацелася б чытаць (і слухаць) пра нешта радаснае і пазытыўнае. Але чарговая сеціўная старонка (і кампазыцыя) наноў кідае цябе ў суровы сьвет, дзе тэкст — толькі люстэрка, што канцэнтруе людзкія перажываньні. Таму ў мэдыяпляне HMR — надзвычай злабадзённы прадукт, які варта было б прадаваць замест даляраў у яшчэ нядаўна зачыненых беларускіх абменьніках. Тут табе і пра эміграцыю («Парыж», які з гадамі ўсё далей ад Гародні), і пра вечную барацьбу-выбар паміж кар’ерай і «жыцьцём», якое несупынна праходзіць недзе там, і пра дылему ўласнага «Я» і «Яно», калі так хочацца «заставацца сабой», але часам не да гэтага і прынцыпы юнацтва ня ў тэму. Ды й не зусім зразумела, у чым тое «Я»?

Таму альбом HMR — гэта цудоўная крыніца якіх-небудзь будучых антраполягаў з Марсу. Якія ў выпадку прылёту на нашу блакітную плянэту з мэтай вывучэньня невялікага закінутага народу на ўскрайку Эўропы могуць знайсьці у песеннай творчасьці IQ48 нямала карысных сьведчаньняў надзённых турботаў пакаленьня 20–30 гадовых у пачатку 21 стагодзьдзя. Канешне, для гэтай паважанай мэты іншаплянэтныя антраполягі могуць зьвярнуцца і да «Ляпіса Трубяцкога», тэмы якога моцна перакрыжоўваюцца зь цяперашнім IQ48. Праўда, для ўзгаданага пакаленьня беларусаў тыя «Ляпісы» ва ўмовах татальнага музычнага рэзыстансу і поўнай адсутнасьці канцэртаў у краіне рызыкуюць стаць гэткімі ж легендарнымі, як жыхары чырвонай плянэты.

«А ёсьць такія, хто не жыве зараз у краіне?» — Саша Ракавец шукае ў залі герояў наступнай песьні «Эмігрант», дзе гэткі незайздросны (паводле кампазыцыі) статус музыкі рыфмуюць з «антыдэпрэсантам». Замест «эмігрантаў» «знаходзіцца» адзін з гітарыстаў гурта: «Якое жыцьцё, бл*ць!» Канцэрт працягваецца адпаведнай кампазыцыяй, якая мае патэнцыял западаць на вусны ў час ранішняга мэйкапу. Але ж ня надта прыемна напяваць у душы іхняе дэпрэсіўнае «Хто я такі? — Я эмігрант!»

І вось ён, здаецца, пік усяго: сілаў і ведаў. Малыя вяршыні ўжо скораныя, вялікія — чакаюць наперадзе і моцы на іх і ня толькі яшчэ хопіць. Але нешта ня тое і ня так. Кудысьці не туды заводзіць беларуская плынь бессаромнай рэчаіснасьці, калі прыходзіцца думаць зусім не аб тым, пра што марыў у 20 і чаго асьцерагаўся ў 25. Пра гэта альбом.