Выпускнік БДТУ, які не паехаў па разьмеркаваньні: «У нас краіна прыгоннага права, бяз жартаў»
У 11-й клясе мэта нумар адзін — паступіць. Каму — на цікавую спэцыяльнасьць, каму — хоць куды. Мала хто задумваецца над будучай працай па прафэсіі. Можа, паасобку і плянуюць штосьці — будучыню, працу, прафэсію. А вось на пятым курсе бюджэтнікам ужо цяпер прыходзіцца сутыкацца з адным адказам адразу на тры пытаньні — з разьмеркаваньнем. У адваротным выпадку — плаці грошы. Як пазьбягаў разьмеркаваньня і выплаты грошаў дзяржаве выпускнік БДТУ Ягор Шумскі — у матэрыяле.
Ёсьць студэнты, для якіх разьмеркаваньне — за шчасьце. Бацькі вырашылі, куды паступіць, дзяржава — дзе працаваць. Больш таго, сёлета нават платнікам прапаноўвалі першыя працоўныя месцы.
А што рабіць тым, хто прагне самарэалізацыі, шляхі да якой не заўсёды супадаюць з акрэсьленымі ў загадзе аб накіраваньні на працу? Проста пайсьці сваім шляхам?
Раней такі нумар праходзіў. Пэўны час можна было скарыстацца магчымасьцю адлічыцца зь бюджэту на
Сёлета 12 выпускнікоў не зьявіліся па разьмеркаваньні. Яны рызыкнулі — і атрымалі такую вось паперку.
За лічбамі заўсёды стаяць людзі. Таму Generation.by сустрэўся з выпускніком Беларускага дзяржаўнага тэхналягічнага ўнівэрсытэту Ягорам Шумскім, які і атрымаў гэтую паперу.
Кажуць, ты быў гатовы да гэтага і нават зьбіраў грошы.
«Не, не чакаў. Было некалькі варыянтаў разгортваньня гэтай падзеі. А ў мяне адбыўся такі
форс-мажор : прадпрыемства па сваёй ініцыятыве напісала ва ўнівэрсытэт, што я не зьявіўся па разьмеркаваньні. Выпускнікі бягучага году сутыкнуцца з такой сытуацыяй толькі ў 2008.»
І што, ты проста выплаціш гэтую суму?
«Не, я паступіў у магістратуру і, адпаведна заканадаўству, гэта вызваляе мяне ад выплаты "средств, затраченных на моё обучение“. Калі я ў магістратуры, то грошы плаціць ня мушу. Спадзяюся, што такі варыянт пройдзе. Калі б у нас была прававая дзяржава, я б не турбаваўся. Але чакаць можна чаго заўгодна.»
Ці варта ўвогуле вучыцца?
«Я задаволены, што гэтыя пяць год я быццам бы вучыўся. Палову часу я хадзіў на заняткі, а ў другой палове займаўся сваімі справамі, якімі я працягваю займацца і зараз. А калі б я адразу пасьля школы пайшоў на працу, у мяне зьявілася нейкая сям’я, дзеці, я б ужо ўсё, сьпёкся.
А тут атрымліваецца крыху іншая сытуацыя: згодна Канстытуцыі, у нас бясплатная адукацыя, яна фінансуецца зь бюджэту, а ён, акрамя іншага, папаўняецца з падаткаў, якія плоцяць мае бацькі. Дваццаць год мае бацькі працавалі, аддавалі 9% сваіх заробкаў, каб я мог атрымаць адукацыю. А зараз мне кажуць: „Так, Шумскі, аплаці сваё навучаньне“. Атрымоўваецца, што я двойчы плачу за адукацыю.»
Дакладней, ці варта атрымоўваць дыплём?
«Гэта залежыць ад асяродку. Калі дзіцё з працоўнай сям’і, дзе ўсе знаёмыя і сябры таксама працоўныя, то з паступленьнем у ВНУ адразу зьмяняецца сфэра інтарэсаў, амбіцыі зьяўляюцца, сьветапогляд пашыраецца — гэта штуршок для будучыні. Іншая справа, калі ў цябе быў базіс да ўнівэра, мо тады і ня варта.»
А ці варта губляць час у магістратуры, можа прасьцей было папрацаваць гэтыя два гады, зарабіць чаго?
«Калі б я пайшоў працаваць па разьмеркаваньні, то за два гады я страціў бы значна болей, чым гэтыя 15 мільёнаў. Гэту суму мне палічылі з улікам стыпэндыяў. Я ня ведаю дакладна, колькі б я атрымоўваў на тым прадпрыемстве, дакладна ня ведаю. Але большасьць нашых выпускнікоў атрымоўваюць ля 400 тысяч. Насамрэч, 7 тысяч даляраў за два гады — гэта ня так ужо і шмат. Калі ты атрымоўваеш больш за 300 даляраў, ты ўжо выйграеш. Але пакуль я буду студэнтам магістратуры :), працаваць не змагу — буду на шыі ў бацькоў.»
«Калі б пайшоў па разьмеркаваньні — гэта рэальна быў бы нейкі прыгон. Мне патрэбна было б два гады паншчыну гэтую адпрацоўваць. Я лепш заплачу гэты аброк. Насамрэч, у нас краіна прыгоннага права, без жартаў.»
Такім чынам, наша пакаленьне мысьліць адрозна ад пакаленьня нашых бацькоў. Нам патрэбна адукацыя, а не дыплём. Усё больш і больш людзей рызыкуюць і кідаюць унівэр на апошнім курсе або адразу паступаюць на платнае. Літаральна некалькі год таму вучыцца за грошы значыла быць горшым за іншых. Цяпер за шчасьце паступіць хаця б на платнае. І хаця ўсё яшчэ корачка для многіх — неабходны атрыбут статусу, расьце колькасьць людзей, якія самі жадаюць вырашаць, дзе і як вучыцца і працаваць.