Некалькі тыдняў таму ў Вільні часткова завяршылася адна з галоўных будоўляў краіны. У самым цэнтры гораду на Кафедральнай плошчы для ўсіх наведвальнікаў адчыніў дзверы Ніжні замак ці Палац уладароў — гіганцкі помнік часам Вялікага княства Літоўскага, стваральнікі якога паспрабавалі зрабіць усё, каб колькасць ягоных наведвальнікаў не саступала маштабам гандлёвых молаў гораду. Беларускі погляд на новую літоўскую славутасць кінуў Алесь Герасіменка.

Чалавек у спэцвопратцы вымае зь вялікіх кішэняў пласкагубцы і лёгка выгінае жалезны цьвік. Старыя, ня раз фарбаваныя дзьверы адчыняюцца і перад намі паўстае пакой XIX стагодзьдзя. На закіданай сьмецьцем падлозе ляжаць аскепкі двухсотгадовай кафлі. На ёй жа валяюцца раскіданыя прапагандысцкія газэты савецкіх часоў, партрэты генсекаў і бугальтарскія рахункі: шмацьцё былой велічы і духоўнай галечы савецкай імпэрыі.

На вандроўку, якую цяпер распачынаем, нават двух дзён можа не хапіць. Бо кожнае месца тут асаблівае, таемнае, схаванае. Упарта ўгледзецца ў кожны закуток Астравеччыны варта яшчэ і таму, што ўжо празь некалькі год гэтыя землі можа беззваротна зьмяніць будаўніцтва АЭС і наступствы яе працы. Едзем на Астравеччыну. Магчыма, у апошні раз…

Ужо 16 год у палацы ў вёсцы Красны Бераг зь пераменным посьпехам ідзе рэстаўрацыя. Пабудаваны ў канцы пазамінулага стагодзьдзя палац, які спалучае ў сабе неверагодную колькасьць архітэктурных стыляў, хутка стане даступным для любога наведвальніка.

Нэарэнэсансны палац на мяжы Гомельскай і Менскай абласьцей узьведзены вядомым піцерскім архітэктарам Віктарам Шротэрам, можа стаць візытнай карткай гэтых мясьцінаў.

Ёсьць каштоўнасьці, якія сьпяць, незаўважаныя, недзе далёка, нібыта пахаваныя пад сумётамі часу. І ніхто, акрамя невялікага кола пасьвечаных, не падазрае пра існаваньне тых дзівосаў. Прыкладна такім лёсам жыве зараз клясычны палац князёў Булгакаў у вёсцы Жылічы Кiраўскага раёну. Сюды наша чарговае «ПраДарожжа».

Вясна наступае, а зь ёй надыходзіць час адкрываць новы сэзон вандровак. Расповед пра невялікія маёнткі ў вёсках Янавічы і Стралкава завяршае ПраДарожжа ў Нясьвіскі рэгіён. У першай вёсцы дагэтуль гаспадараць усе, хто на тое здольны, ператвараючы помнікі ў паліва. У другой — насуперак усяму знайшоўся прыватны ўласьнік, які нарэшце праз 70 год пачаў адбудоўваць сядзібу. Спадзяемся, тыя пяць публікацыяў, прысьвечаных знакамітаму гораду Радзівілаў і яго навакольлю, падштурхнуць вас на свае вочы спазнаць веліч і заняпад гэтых зямель.

Што хаваецца за гэтай дзіўнай італійскай назвай цяпер? Ня што іншае, як вёска Чырвоная Зорка, якая разам з савецкай уладай прыйшла на зьмену славутай летняй рэзыдэнцыі князёў Радзівілаў. Чытайце новае праДарожжа ў апошнія дні трохсотгадовага палацу.